Produkcja biotechnologiczna. Modyfikacja genetyczna mikroorganizmów pomaga w produkcji leków, materiałów biodegradowalnych, biopaliw i innych użytecznych substancji.
Reklama
Badania i diagnostyka. CRISPR służy do tworzenia modeli genetycznych chorób i opracowywania nowych metod diagnostycznych, w tym szybkich testów na infekcje.
Problemy i wyzwania etyczne
Pomimo ogromnego potencjału, wykorzystanie inżynierii genetycznej, szczególnie u ludzi, budzi poważne debaty etyczne:
Bezpieczeństwo. Edycja genomu może prowadzić do nieoczekiwanych, szkodliwych mutacji. Konsekwencje takich zmian mogą stać się widoczne dopiero po kilku pokoleniach.
Edycja zarodków. Zmiany dokonane w genomie zarodków są przekazywane potomstwu. Powstają więc pytania o granice ingerencji w naturalny bieg życia i możliwość tworzenia „dzieci na zamówienie” o określonych cechach.
Dostępność technologii. Jeśli terapia okaże się zbyt droga, istnieje ryzyko niesprawiedliwości społecznej, gdyż tylko nieliczni będą mogli pozwolić sobie na poprawę zdrowia lub sprawności fizycznej.
Normy i regulacje etyczne. Różne kraje mają różne podejścia do kwestii zezwalania lub zakazywania edycji genetycznej u ludzi, co może prowadzić do „turystyki genetycznej” i komplikować współpracę międzynarodową.
Nowoczesne regulacje i współpraca międzynarodowa
Wiele państw i organizacji międzynarodowych opracowuje zalecenia i prawa regulujące wykorzystanie inżynierii genetycznej. Na przykład Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) apeluje o stworzenie międzynarodowych norm i przejrzystości w badaniach naukowych.
W 2018 roku poruszenie wywołała wiadomość, że chiński naukowiec dokonał edycji genomu ludzkich embrionów w celu stworzenia dzieci odpornych na wirusa HIV. Przypadek ten wywołał wśród naukowców stanowcze ostrzeżenie i spowodował nasilenie się apeli o wprowadzenie bardziej rygorystycznych kontroli.
Perspektywy i przyszłość
Inżynieria genetyczna wykorzystująca CRISPR ciągle rozwija się w szybkim tempie. Naukowcy już pracują nad poprawą dokładności i bezpieczeństwa tej technologii, opracowując nowe podejścia, na przykład podstawową edycję, która umożliwia zmianę pojedynczych liter DNA bez przecinania łańcucha.
Oczekuje się, że w nadchodzących dekadach metody te
Staną się one częścią standardowej praktyki medycznej i znajdą szerokie zastosowanie w rolnictwie i przemyśle.
Aby jednak potencjał inżynierii genetycznej mógł zostać w pełni wykorzystany dla dobra ludzkości, ważne jest prowadzenie otwartego i etycznie świadomego dialogu, branie pod uwagę opinii społeczeństwa i utrzymanie równowagi między postępem naukowym a odpowiedzialnością.
